10 Aralık 1948 tarihinde kapsamında bulunan üye ülkeleri bağlayıcı olması düşünülen evrensel beyanname Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edildi.
Bildirge, tarihteki en ağır insan hakları ihlallerinin yaşanmasına karşı koruyucu olma amacını taşımaktadır. İkinci Dünya Savaşı’nda önceden bilinmeyen, düşünülmeyen ve sınır tanımaz boyuta ulaşan hak ihlalleri insan onurunu hiçe sayar niteliğe dönüşmüştür. İnsanlığın uğradığı bu vahşetin durdurulması gerekliliği, her bireyin özgür, eşit ve onurlu bir şekilde yaşamasının sağlanması ancak devletlerin uluslararası işbirliği ile sağlanabilecekti.
1948 yılında Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu(1) hazırladığı metin çerçevesinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda uluslar arası İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin etrafında bir araya gelinmesini sağlamıştır. 10 Aralık günü de bu konuda eğitim, bilinçlenme, ortaklaştırma ve farkındalık için her yıl İnsan Hakları Günü olarak tanımlanmıştır.
İnsan onurunu korumaya yönelik var olan hatta mümkün olacak yeni gelişmelere de teminat oluşturacak beyanname toplam 30 maddeden oluşmaktadır. Birleşmiş Milletlerin resmi dilleri başta Fransızca ve İngilizce olmak üzere sonradan eklenen resmi dillerde de basılışı ve dağıtımı sağlanmıştır.
Resmi dillerden yapılan çeviriler aracılığıyla dünyada her ülkenin kendi ana dilinde basılmasını sağladığı ve tanıtımına yaygınlaştırılmasına özen gösterilen önemsenen bir beyanname olduğu yaklaşık 365 dilde (2) basılıp yayınlandığı bilinmektedir.
Türkiye ise 27 Mayıs 1949 yılında resmi gazetede yayınladı. Bu tarih bazı açıklamalarda Türkiye 1949 yılında kabul etti biçiminde yer alsa da doğru bir yaklaşım değildir. Birleşmiş Milletler Evrensel Beyannamesi kendisine bağlı üye ülkelerin onamına sunulan bir metin özelliğinde değil tam tersi yönlendirme, tavsiye ve eş güdüm çerçevesinde ortaklaştırmaya yönelik niteliğiyle karar altına alınmıştır. 1949 yılında Türkiye’de resmi gazete de yer alması ise bilgilendirme, yaygınlaştırma ve önemseme çerçevesinde “istisna” olarak açıklanabilir.
İnsan hakları, içerisinde barındırdığı dünyada eşit ve özgür yaşam hakkının elde edilmesini sağlamak adına Birleşmiş Milletlere üye ülkelere sorumluluklar yüklemektedir. Günümüzde İnsan Hakları Bildirgesi (Türkçe’ye çevrilirken tam karşılığı Bildirge) (3) daha iyi bilinmektedir. Çünkü insanların giderek daha bilinçlenmekte ve yaşadıkları ortamlarda eşit, onurlu, özgür yaşamak için haklarını kullanmaya çalıştıkları bilinmektedir. Çünkü hangi ırktan, renkten, dinden olursa olsun kanun önünde eşit haklara sahip olmak istiyorlar.
Bildirgenin; Bir hak olarak insan yaşamını, onurunu, güven içinde yaşama ve çalışma koşullarını değerli birer varlık olarak emeğinin ücretlendirilmesini temin etmek amacıyla paylaşılması tarihsel olarak önemli bir adımdır.
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin hak ihlallerini durdurmakta uluslar arası bir güvence olarak aynı zamanda Dünya Barışının temini için de önemli bir işbirliği göstergesidir.
Kaynaklar
(1) www.tr.wikipedia.org/wiki/insanHaklarEvrenselBeyannamesi
(2) www.unhchr.ch/udhr/navigate/alpha.htm Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonunun resmi internet sitesindeki bilgiye göre İnsan Hakları Beyannamesine 365 değişik dilde ulaşılabilmektedir.
(3) Prof. Dr. Münci Kapani; İnsan Haklarının Uluslararası Boyutları, Bilgi Yayınevi, 2.basım, 1991, sayfa 24.
Speak Your Mind