Sosyodrama Nedir?

İnsan toplulukları arasında ki çeşitli ilişkileri ve değişik toplumsal konuları, öğretileri konu alan gurup çalışma yöntemidir. Sözcük kökeni; Socius-dramadır. Türkçe’de toplumla ilişkinin sahnelenmesi olarak karşılık bulmaktadır. Psikodramanın aksine bireyin iç dünyası yerine büyük bir insan topluluğunu bazı durumlarda da bir kültüre ait insan topluluklarının bütününü derinlemesine inceler. Bu inceleme bazen var olan hazır bulunan gurup katılanlarının toplumsal rolleri ilişkileri olabilir. Bazen de; kitle iletişim araçlarını kullanarak benzer yaklaşımlara, koşullara sahip toplulukları ilgilendiren psikolojik, sosyal konuları kapsar. Sosyodrama bir birini tanımayan insanlar arasında ortak psikoloji oluşturur. Duygu ve düşüncelerin rahatlıkla konuşulmasını ve bireyin kendi ruhsal ve sosyal bütünlüğüne ilişkin paylaşımlarında rahat olmasını sağlaması bakımından uygun tekniklere sahiptir. Bireyle ilgili bilgi paylaşımını etkilediği kadar farklı bakış açılarını ortaya çıkarması bakımından da açıklığı sağlayabilen bir yöntemdir. Sosyodrama kullandığı teknikler açısından psikodrama ile benzer olsa da psikodramada; insanlar arası ilişkiler ve kişisel yaşamın öğretileri irdelenirken sosyodrama da daha çok guruplar arası ilişkiler ve farklı kolektif öğretiler işlenmektedir.

Sosyodrama kuramsal olarak J.L. Moreno’nun rol kavramına temellendirilmiştir. Özetle her insanın içinde taşıdığı özel bir dünyası ve kişisel rolleri vardır. Bununla birlikte ortak özelliklere sahip, kolektif öğeleri barındıran rollerin olduğu bir evrene de sahiptir. Moreno, rahatsızlıkların sadece insanın doğuştan beri var olan kişilik yapıları ve özelliklerinden kaynaklı olmadığını daha çok, kolektif özelliklerinin etkisinden kaynaklı olduğunu açıklamıştır. Belli ırka ait kolektif öğeler veya kadın sorunları rolleri gibi cinsiyet rollerine ilişkin rollerden kaynaklı sorunların olduğunu ve bunların incelenmesinin guruba yönelik bir sosyodrama çalışmasının konusunu oluşturacağını ortaya koymuştur.
Sosyodrama sahnesinde katılımcılardan bir kısmı sorunu işlerken seçilen konudur önemli olan ve sahnedekiler izleyenlerinde sorunlarını ya da yaşadıklarını örneklemektedirler. Sahnede olanlar yardımcı ego gibi izleyenlerin benliklerinin de uzantısı gibi ortak yaşanan kolektif öğeye ait yaklaşımları işlemektedirler. Bu nedenledir ki sosyodrama sahnesinde canlandıranlarla izleyenler arasında özdeşimden farklı olarak bir “kolektif kimlik (idantite)” oluşur. Çalışma sırasında ortaya çıkan psikolojik yoğunluk, duygusal deşarj, boşalma ise “kolektif arınma” olarak adlandırılır. Çalışma tekniği olarak gurup içi sorun ve çatışmaların işlendiği bir psikodramanın gidişi biçiminde yürütülür.
Sosyodramanın konuları her zaman guruba yöneliktir. İşlenmekte olan konu hakkında durumun araştırılması, nedenlerinin ortaya konulması anlamlıdır ve her zaman da güncel bir sorun değildir işlenen. Sosyodramada konu işlenirken bir rolün değişik nedenlerinin ortaya konması gerek sahnedekiler için gerekse izleyenler için farklı bakış açıları edinmeleri ve kendilerini olumlu yönde geliştirmeleri açısından da yarar sağlayıcıdır.

18 Aralık 2011 Pazar